مقایسه پارامترهای مورفولوژیک و مورفومتریک در نماتودهای جنس همونکوس جدا شده از نشخوارکنندگان اهلی جنوب شرق ایران

زمینه مطالعه: نماتودهای جنس همونکوس توانایی بالایی درایجاد تغییرات ژنتیکی و مورفولوژیک از خود نشان می دهند، به راحتی می توانند شرایط زندگی خود را در بدن میزبان های متنوع سازگار کرده و به حیات خود در شرایط مختلف ادامه دهد. هدف: مطالعه و مقایسه مورفولوژیک و مورفومتریک نماتودهای جنس همونکوس در نشخوارکنندگان اهلی جنوب شرق ایران و مقایسه این پارامترها با نتایج مطالعات انجام شده در سایر نقاط جهان. روش کار: در طول یک دوره یک ساله تعداد 100 عدد کرم بالغ همونکوس (50 عدد نر و 50 عدد ماده) از هر کدام از نشخوارکنندگان اهلی (گوسفند، بز، گاو، شتر)  مناطق نهبندان (خراسان جنوبی) ، زابل و زاهدان (سیستان و بلوچستان) در جنوب شرقی ایران اخذ شد. پارامترهایی شامل طول کرم ها ( هر دوجنس نر و ماده)، طول گوبرناکولوم، طول اسپیکول ها، فاصله خار تا انتهای خلفی اسپیکول چپ و راست،  فاصله خار راسی تا انتهای قدامی انگل و همچنین ابعاد تخم ها از نظر طول و عرض مورد اندازه گیری دقیق قرار گرفتند. مقطع عرضی از  یک سوم قدامی تمامی انگل ها اخذ شده و تعداد تیغه های طولی کوتیکول (سینلوف) در آن ها شمارش گردید. در تجزیه و تحلیل نتایج این مطالعه مقایسه میانگین اندازه پارامترها در همونکوس های دام های مختلف انجام شد و در این خصوص از آنالیز واریانس یکطرفه (one way anova) و آزمون تکمیلی tukey استفاده گردید ،همچنین  پارامترهای مورد مطالعه با نتایج انتشار یافته توسط soulsby در سال 1982 به عنوان یک منبع استاندارد جهانی مقایسه شدند و در این خصوص از آزمون one sample t test استفاده شد. نتایج: برخی از پارامترها مثل طول اسپیکول ها، فاصله خار تا انتهای خلفی اسپیکول راست و الگوی سینلوف در همونکوس های اخذ شده از گوسفند و بز دال بر شباهت این انگل به گونه پلاسه ای با منشأ گاوی دارد. همچنین اختلاف معنی دار آماری در سایر پارامترها نشاندهنده پلی مورفیسم بالا در همونکوس های این منطقه از کشور است. نتیجه گیری نهایی: به نظر می رسد دلیل وجود این پلی مورفیسم ها خصوصاً در نمونه های اخذ شده از گوسفند و بز به دلیل تلاقی و جفتگیری های متعدد این انگل ها با همونکوس های غیر بومی با منشأ گاوهای وارداتی از کشورهای مجاور باشد.